Alerjiler, çoğu insan için tipik olarak zararsız olan şeylere anormal bağışıklık sistemi reaksiyonlarıdır. Bir kişinin bir şeye alerjisi olduğunda, bağışıklık sistemi yanlışlıkla bu maddenin vücuda zarar verdiğine inanır. Bazı yiyecekler, toz, bitki poleni veya ilaçlar gibi alerjik reaksiyonlara neden olan maddeler, alerjenler olarak bilinir. Bir alerji, bağışıklık sistemi bir alerjene aşırı tepki verdiği zaman ortaya çıkar. Vücudu korumak için bağışıklık sistemi, immünoglobulin E (IgE) adı verilen antikorları üretir ve histamin salınımı olur. Bu durumun neticesinde alerjik reaksiyon belirtileri ortaya çıkar. Reaksiyonlar gözleri, burnu, boğazı, akciğerleri, cildi ve gastrointestinal sistemi etkileyebilir. Bazı alerjiler mevsimseldir ve yalnızca yılın belirli zamanlarında meydana gelir (polen sayısının yüksek olduğu zaman gibi); diğerleri herhangi bir alerjenle temas ettiğinde ortaya çıkabilir. Bu nedenle, gıda alerjisi olan bir kişi belirli bir yiyeceği yediğinde veya toz akarlarına alerjisi olan biri bunlara maruz kaldığında, alerjik reaksiyon gösterecektir.
Kimlerde Alerji Görülür?
Alerjiler, her yaştan kişiyi etkilemekle birlikte genellikle çocukluk döneminde ortaya çıkma eğilimi gösterir. Alerji geliştirme eğilimi genellikle kalıtsaldır, bu da ebeveynlerden çocuklarına geçebileceği anlamına gelir. Ancak bazı çocukların, hiçbir aile üyesi alerjik olmasa bile çocuğun alerjisi vardır.
Alerjiye Neden Olan Şeyler Nelerdir?
Alerjiye neden olan pek çok madde vardır. Toz akarları, polenler, gıdalar, küfler, evcil hayvanlar, bazı böcekler alerjiye neden olan yaygın nedenlerdendir.
Toz akarları, etrafımızda yaşayan ve her gün vücudumuzdan düşen milyonlarca ölü deri hücresiyle beslenen mikroskobik böceklerdir. Ev tozunun ana alerjik bileşenidir.
Polen, alerjilerin başlıca nedenidir. Ağaçlar, yabani otlar ve çimler; diğer bitkileri döllemek için bu küçük parçacıkları havaya bırakır. Polenler, çok sayıda kişide alerjik reaksiyona neden olur.
Küfler, hem içeride hem de dışarıda sıcak, nemli ortamlarda gelişen mantarlardır. Dış mekanlarda küfler, çürüyen yaprak yığınları veya kompost yığınları gibi zayıf drenaj alanlarında bulunabilir. İç mekanlarda küfler, banyolar ve nemli bodrumlar gibi karanlık, yetersiz havalandırılan yerlerde gelişir. Küfler mevsimsel olma eğilimindedir, ancak bazıları, özellikle iç mekanlarda, yıl boyunca büyüyebilir.
Evcil hayvan alerjenlerine, evcil hayvan tüyleri (dökülen derinin küçük pulları) ve hayvan tükürüğü neden olur. Evcil hayvanlar kendilerini yaladığında, tükürük kürklerine veya tüylerine bulaşır. Tükürük kurudukça, protein parçacıkları havaya karışır ve evdeki kumaşların içine doğru ilerler.
Hamam böcekleri aynı zamanda özellikle şehirlerin iç kesimlerinde önemli bir ev alerjendir. Hamam böceği olan alanlara maruz kalmak, şehir içi çocuklarda yüksek astım oranlarının ana nedeni olabilir.
Besinler, çocuklarda ve bebeklerde yaygın bir alerji nedenidir. Besin alerjisine en çok neden olan 8 gıda vardır; inek sütü, yumurta, balık ve kabuklu deniz ürünleri, yer fıstığı ve ağaç yemişleri, soya ve buğday.
Diğer Yaygın Alerjenler
Böcek alerjisi: Çoğu çocuk için, bir böcek tarafından sokulmak, ısırık yerinde şişme, kızarıklık ve kaşıntı anlamına gelir. Ancak böcek alerjisi olanlar için böcek sokması daha ciddi semptomlara neden olabilir.
İlaçlar: Antibiyotikler, alerjik reaksiyonlara neden olan en yaygın ilaç türüdür. Reçetesiz satılan ilaçlar dahil diğer pek çok başka ilaç da alerjik reaksiyonlara neden olabilir.
Kimyasallar: Bazı kozmetikler veya çamaşır deterjanları, kişilerde kurdeşen çıkmasına neden olabilir. Genellikle bunun nedeni, her zaman alerjik bir reaksiyon olmasa da, birisinin bu ürünlerdeki kimyasallara tepki göstermesidir. Boyalar, ev çimlerinde veya bitkilerde kullanılan eski temizleyiciler ve böcek ilaçları da bazı kişilerde alerjik reaksiyonlara neden olabilir.
Alerjilerin Belirtileri Nelerdir?
Alerji belirtilerin türü ve şiddeti alerjiden alerjiye ve kişiden kişiye değişir. Alerjiler, kaşıntılı gözler, hapşırma, burun tıkanıklığı, nefes almada güçlük, kusma ve hatta bayılma şeklinde ortaya çıkabilir.
Şiddetli alerjisi olan çocuklar (yiyecek, ilaç veya böcek zehiri gibi), anafilaksi adı verilen ani, potansiyel olarak yaşamı tehdit eden bir alerjik reaksiyon riski altında olabilir. Anafilaksi, bir alerjene maruz kaldıktan sadece birkaç saniye sonra olabilir veya birkaç saat sonrasına kadar (reaksiyon bir yiyecekten kaynaklanıyorsa) gerçekleşmeyebilir.
Tipik alerji belirtileri şunları içerir:
- Hapşırma,
- Kaşıntılı burun ve boğaz,
- Burun tıkanıklığı,
- Öksürme,
- Hırıltılı solunum,
- Nefes almada zorluk,
- Karın ağrısı,
- Kusma,
- İshal,
- Kaşıntılı, sulu veya şişmiş gözler,
- Kurdeşen,
- Kan basıncında ani bir düşüş, baş dönmesi.
Alerjik reaksiyonlar değişebilir. Bazen bir kişi, ciltteki kurdeşen gibi yalnızca bir vücut sistemini etkileyen hafif bir reaksiyon gösterebilir. Diğer zamanlarda, reaksiyon daha ciddi olabilir ve vücudun birden fazla bölümünü içerebilir. Geçmişte yaşanan hafif bir tepki, gelecekteki tepkilerin hafif olacağı anlamına gelmez.
