Astım, her yaştan kişiyi etkileyebilmekle beraber, genellikle çocukları etkileyen en yaygın kronik hastalıklardan biridir. Astım, solunum yollarının kronik enflamasyonu ile karakterize bir hastalıktır. Bu iltihap, solunum yollarının daralmasına ve solunan tahriş edici maddelere ve alerjenlere karşı artan bir duyarlılığa neden olur. Astımlı kişilerin hiperaktif hava yollarına sahip oldukları söylenir, bu da solunum yollarının astımı olmayan insanlar için küçük tahriş edici olabilecek şeylere aşırı tepki verdiği anlamına gelir. Astımın temel nedeni hala bilinmemektedir; ancak astımı tetikleyen birtakım faktörler vardır. Alerjenler, çevre kirliliği, tütün dumanı, tahriş ediciler gibi bazı etmenler astıma neden olabilir. Yaygın astım belirtileri arasında hırıltılı solunum, öksürük, nefes darlığı ve göğüste sıkışma hissi bulunur. Astım her yaşta başlayabilir. Doğru yönetim ve eğitimle, astımlı insanlar normal, aktif yaşamlar sürdürebilirler.
Küçük çocuklardaki astımın yetişkinlerdeki astımdan farkı nedir?
Bebekler ve küçük çocukların solunum yolları büyük çocuklara ve yetişkinlere göre çok daha küçüktür. Aslında, solunum yolları o kadar küçüktür ki, viral enfeksiyonlar, daralmış hava yolları veya artan miktarda mukusun neden olduğu hava yollarının astarındaki küçük miktarlarda şişme bile hava akışını engelleyerek bebek veya küçük çocuk için nefes almayı son derece zor hale getirebilir. Küçük çocuklarda ilk astım atakları genellikle viral solunum yolu enfeksiyonları tarafından tetiklenir.
Astımda Risk Grupları
Bazı durumlarda, astım geliştirme riski artabilir. Astım riskini artıran durumları şunlardır:
- Erken doğum,
- Anne karnında sigara dumanına maruz kalmak,
- Ailede astım ya da alerji öyküsü olması,
- Yaşamın ilk yıllarında solunum yolu enfeksiyonu geçirmek.
Bu etmenlerin olması, mutlaka çocuğun astımı olacağı anlamına gelmez ancak çocuğun astım riskinin yüksek olduğu anlamına gelir.
Bebeklerde ve Çocuklarda Astımın Belirtileri
Bebeklerde ve çocuklarda astım belirtileri değişiklik gösterebilir. Bazı çocuklarda belirtiler daha şiddetli olabilir. Astımın tipik belirtileri şunları içerir:
- Gürültülü nefes alma,
- Solunum hızında artış,
- Normal aktivitelerle hırıltılı solunum veya nefes nefese kalma,
- Uyuşukluk, normal veya hatta favori aktivitelere karşı ilgisizlik,
- Emme veya yemek yeme zorluğu,
- Ağlama,
- Kalıcı öksürük,
- Zor nefes alma.
Astım belirtileri, özellikle bebeklerde ve küçük çocuklarda hızla ciddi bir tıbbi duruma dönüşebilir. Belirtilerin şiddetlenmesi durumunda vakit kaybetmeden tıbbi yardım almanız gerekir.
Bebeklerde ve Çocuklarda Astımın Nasıl Teşhis Edilir?
Çok küçük çocuklarda astımı teşhis etmek zordur. İletişim kuramadıkları için nasıl hissettiklerini tarif edemezler. Pulmoner (akciğer) fonksiyon testleri, astım teşhisini doğrulamaya yardımcı olmak için daha büyük çocuklarda ve yetişkinlerde rutin olarak kullanılır, ancak bu testlerin küçük çocuklarda yapılması çok zordur. Bunun yerine, alerji uzmanınız çocuğunuzun semptomları olduğunda çocuğunuzu muayene etmek isteyebilir ve çocuğunuzun semptomlarının nefes almayı iyileştirmek için verilen astım ilaçlarına nasıl tepki verdiğini gözlemlemeyi seçebilir. Ayrıca ek bilgi toplamak için kan testleri, alerji testleri ve röntgenler yapılabilir. Alerji uzmanının teşhiste kullanacağı yöntem ve test, çocuğunuzun belirtilerine ve mevcut durumuna göre farklılık gösterebilir.
Bebeklerde ve Çocuklarda Astımın Tedavisi
Bebekler ve küçük çocuklar, daha büyük çocuklar ve yetişkinler için reçete edilen astım ilaçlarının çoğunu alabilir. Ancak bu ilaçların verilme şekli ve dozajı farklılık gösterebilir. Genelde solunan ilaçlar astım tedavisi için tercih edilir çünkü semptomları azaltmak ve daha az yan etki yaratmak için daha hızlı etki ederler. Bebeklerde ve yeni yürümeye başlayan çocuklarda astım semptomlarını tedavi etmek için kullanılan ilaçlar genellikle sıvı formda, yüz maskeli bir nebulizatör kullanılarak veya bir ara parçası ve yüz maskeli bir inhaler kullanılarak verilir. Bir nebulizatör (bazen “solunum makinesi” olarak da adlandırılır), bebeğin nefes alması için ilaçlı bir sis oluşturmak üzere basınçlı hava kullanan küçük bir makinedir. Nebulizatör tedavileri yaklaşık 10 dakika sürer ve genellikle belirtiler azalana kadar her gün birkaç kez verilir.
Astımı tedavi etmek için çeşitli ilaç türleri kullanılır. Hızlı rahatlama ilaçları, nefes almayı kolaylaştırmak için solunum yollarının hemen açılmasına yardımcı olur. Solunan steroidler gibi uzun süreli kontrol ilaçları, astım belirtilerini sürekli olarak azaltmaya ve hatta ortadan kaldırmaya yardımcı olur. Çok küçük çocuklar da dahil olmak üzere astımı olan çoğu kişi, semptomların ciddiyetine ve sıklığına bağlı olarak bir ilaç kombinasyonu kullanır.
